اجزا و قطعات گیربکس CVT | بررسی کامل ساختار و عملکرد

گیربکس CVT (Continuously Variable Transmission) یا متغیر پیوسته یکی از پیشرفته‌ترین انواع گیربکس‌های اتوماتیک است که در بسیاری از خودروهای مدرن استفاده می‌شود. این نوع گیربکس به جای استفاده از چرخ‌دنده‌های ثابت مانند گیربکس‌های دستی یا اتوماتیک معمولی، از سیستم پولی‌ها و تسمه (یا زنجیر) برای انتقال قدرت استفاده می‌کند.

گیربکس CVT دارای قطعات متعددی است که هر یک نقش مهمی در عملکرد نرم و بهینه آن دارند. در این مقاله از کافه گیربکس، اجزا و قطعات مختلف این گیربکس را بررسی کرده و عملکرد هر یک را توضیح می‌دهیم.

۱. پولی‌های متحرک (فولی‌ها) – قلب گیربکس CVT

پولی ورودی و خروجی (Primary & Secondary Pulleys)

🔹 عملکرد:
پولی‌های متحرک (فولی‌ها) نقش اصلی در تغییر نسبت دنده در گیربکس CVT را دارند. این فولی‌ها به کمک نیروی هیدرولیکی تغییر قطر داده و به نسبت انتقال متغیر کمک می‌کنند.

🔹 اجزای تشکیل‌دهنده:

• فولی اولیه (ورودی): متصل به موتور و دریافت‌کننده نیروی اولیه
• فولی ثانویه (خروجی): انتقال‌دهنده نیروی تعدیل‌شده به دیفرانسیل

🔹 مشکلات رایج:

• ساییدگی سطح فولی‌ها که باعث سر خوردن تسمه یا زنجیر می‌شود
• خرابی بوش‌ها و بلبرینگ‌های فولی که باعث لرزش گیربکس می‌شود

۲. تسمه یا زنجیر (Steel Belt / Chain) – انتقال‌دهنده قدرت

🔹 عملکرد:
تسمه یا زنجیر گیربکس CVT، نیروی بین پولی‌های متحرک را منتقل می‌کند و به دلیل ساختار فلزی و انعطاف‌پذیری بالا، قادر است بدون نیاز به چرخ‌دنده‌های ثابت، نسبت دنده را به‌صورت پیوسته تغییر دهد.

🔹 انواع:

1. تسمه فلزی چندلایه (Steel Belt): بیشتر در خودروهای اقتصادی مانند نیسان، تویوتا و هوندا استفاده می‌شود.
2. زنجیر فولادی (Steel Chain): در مدل‌های پیشرفته‌تر مانند آئودی و برخی خودروهای هیبریدی کاربرد دارد.

🔹 مشکلات رایج:

• سایش و پارگی تسمه که باعث لغزش گیربکس و کاهش شتاب خودرو می‌شود
• کشش بیش از حد تسمه که باعث صدای غیرعادی و کاهش عملکرد گیربکس می‌شود

۳. شافت‌ها و محورهای انتقال نیرو (Input & Output Shafts)

🔹 عملکرد:
شافت ورودی وظیفه انتقال نیرو از موتور به پولی اولیه را دارد و شافت خروجی نیز نیروی تعدیل‌شده را از پولی ثانویه به دیفرانسیل منتقل می‌کند.

🔹 مشکلات رایج:

• خرابی بلبرینگ‌های شافت که باعث صداهای غیرعادی در گیربکس می‌شود
• آسیب‌دیدگی سطوح تماس که منجر به افت راندمان انتقال قدرت می‌شود

۴. کاسه بشقابی‌ها (Conical Plates)

🔹 عملکرد:
کاسه بشقابی‌ها در دو سمت پولی‌های متحرک قرار گرفته و با تنظیم موقعیت آن‌ها، قطر پولی را تغییر می‌دهند. این بخش، تأثیر مستقیمی بر تغییر نسبت دنده و عملکرد نرم گیربکس دارد.

🔹 مشکلات رایج:

• سایش و خط افتادن سطح بشقابی که باعث سر خوردن تسمه یا زنجیر می‌شود
• خرابی سیستم هیدرولیک که باعث ناهماهنگی در عملکرد بشقابی‌ها می‌شود

۵. اویل پمپ گیربکس (Oil Pump) – قلب سیستم هیدرولیک

🔹 عملکرد:
اویل پمپ گیربکس CVT، روغن را با فشار مناسب در سراسر سیستم گیربکس پخش می‌کند و وظیفه تأمین فشار موردنیاز برای عملکرد فولی‌ها و سایر قطعات هیدرولیکی را بر عهده دارد.

🔹 مشکلات رایج:

• کاهش فشار روغن که باعث تأخیر در تعویض دنده و لغزش گیربکس می‌شود
• آلودگی فیلتر اویل پمپ که باعث کاهش عملکرد پمپ می‌شود

۶. توربین و مبدل گشتاور (Torque Converter & Turbine)

🔹 عملکرد:
در برخی گیربکس‌های CVT، یک مبدل گشتاور به‌جای کلاچ هیدرولیکی استفاده شده که نیروی موتور را به گیربکس انتقال داده و میزان گشتاور را تنظیم می‌کند.

🔹 مشکلات رایج:

• لغزش و قفل نشدن کامل توربین که باعث افزایش مصرف سوخت و کاهش شتاب خودرو می‌شود
• خرابی کلاچ‌های داخلی مبدل گشتاور که باعث لرزش و نرمی بیش‌ازحد در هنگام حرکت می‌شود

۷. کیت صفحات و کلاچ گیربکس CVT

🔹 عملکرد:
در برخی مدل‌های گیربکس CVT که از مبدل گشتاور استفاده نمی‌کنند، کیت صفحات کلاچ داخلی وظیفه درگیر کردن و انتقال نیرو را بر عهده دارد.

🔹 مشکلات رایج:

• سایش و سوختگی صفحات کلاچ که باعث کاهش قدرت انتقال نیرو می‌شود

۸. شیربرقی‌های گیربکس (CVT Solenoids)

🔹 عملکرد:
ساعتی و شیربرقی‌ها در گیربکس CVT نقش کنترل فشار روغن و تغییر موقعیت فولی‌ها را بر عهده دارند.

🔹 مشکلات رایج:

• گرفتگی و عملکرد نادرست شیربرقی‌ها که باعث ضربه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده می‌شود

۹. سنسورهای گیربکس CVT (Speed & Pressure Sensors)

🔹 عملکرد:
سنسورهای مختلفی در گیربکس CVT استفاده می‌شود که داده‌های مربوط به سرعت چرخش پولی‌ها، فشار روغن و دمای گیربکس را به ECU ارسال می‌کنند.

🔹 مشکلات رایج:

• خرابی سنسور دور موتور و سنسور سرعت که باعث عدم هماهنگی تعویض دنده می‌شود
• اختلال در سنسور فشار روغن که باعث عملکرد نامناسب سیستم هیدرولیک می‌شود

10. بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌های گیربکس CVT

🔹 عملکرد:
بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌ها در نقاط مختلف گیربکس CVT برای کاهش اصطکاک، افزایش دوام قطعات متحرک و جلوگیری از سایش داخلی استفاده می‌شوند.

🔹 انواع بلبرینگ‌های موجود در گیربکس CVT:

• بلبرینگ‌های شافت ورودی و خروجی که حرکت روان و دقیق را تضمین می‌کنند.
• بلبرینگ‌های پولی‌های متحرک که مانع از ایجاد لرزش در پولی‌ها می‌شوند.
• بلبرینگ‌های داخلی اویل پمپ که عملکرد صحیح پمپ روغن را حفظ می‌کنند.

🔹 مشکلات رایج:

• صدای زوزه یا سوت در هنگام رانندگی (نشانه سایش بلبرینگ‌ها).
• لرزش غیرعادی در هنگام تغییر سرعت یا تعویض دنده.
• کاهش عملکرد گیربکس به دلیل افزایش اصطکاک داخلی.

🔹 راهکار:

• تعویض به‌موقع بلبرینگ‌های فرسوده برای جلوگیری از آسیب به سایر قطعات.
• استفاده از روغن گیربکس مناسب برای کاهش سایش بلبرینگ‌ها.

گیربکس CVT به دلیل طراحی خاص خود دارای اجزای متعددی است که هرکدام نقش مهمی در عملکرد صحیح آن دارند. پولی‌ها، تسمه یا زنجیر، اویل پمپ، ساعتی و شیربرقی‌ها و سنسورهای مختلف، از جمله مهم‌ترین قطعات این گیربکس هستند.

اگر نیاز به تعمیر گیربکس CVT و یا تعویض یا سرویس قطعات گیربکس CVT خود دارید، کافه گیربکس بهترین گزینه برای شماست.

📞 همین حالا تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی ما بهره‌مند شوید! 🚗🔧